خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ: برای شیعه اصل استحباب زیارت امام حسین (ع) در روز اربعین جای هیچ‌گونه شک و شبهه‌ای نیست. در رابطه با زیارت امام حسین (ع) مناسبت‌های مختلفی بیان شده که اهل بیت (ع) بر آن صحه گذارده‌اند و برخی از طلاب و فضلای حوزه علمیه نجف اشرف خود را مقید می‌دانستند که دفعاتی را در طول سال از نجف تا کربلا پیاده بروند که عمده این پیاده روی‌ها همین مناسبت اربعین بود.

به شهادت منابعی چون «بحار الانوار»، «تقویم شیعه»، «لهوف»، «امالی» شیخ صدوق و… اربعین روزی است که سر مطهر امام توسط حضرت سیدالساجدین امام سجاد (ع) به کربلا آورده شد. بنابراین سر مبارک در این روز به پیکر ملحق شده است و این اتفاق مهمی است. پس بی مناسبت نیست که یکی از زیارات مخصوصه آن حضرت، زیارت در روز اربعین است که امام حسن عسکری (ع) آن را یکی از علامت‌های انسان مومن برشمرده و همه علما از شیخ طوسی تاکنون از روایت امام حسن عسکری (ع) همین برداشت را داشته‌اند.

ثواب زیارت مرقد امام حسین (ع) را در منابع بسیاری نقل کرده‌اند، اما یکی از بهترین منابع که می‌توان آن را به عموم شیعیان معرفی کرد «خصائص الحسین و مزایا المظلوم» اثر آیت الله شیخ جعفر شوشتری، از مجتهدان و علمای شهیر امامیه در قرون ۱۳ و ۱۴ هجری است. این کتاب بارها به فارسی ترجمه شده است و از آخرین ترجمه‌های آن می‌توان کتاب «امام حسین (ع) این گونه بود» را نام برد. این ترجمه به قلم صادق حسن زاده و توسط انتشارات آل علی در دسترس مخاطبان قرار می‌گیرد. ناشرانی چون آبانه و نگاران قم نیز این ترجمه را منتشر کرده‌اند.

شوشتری در این کتاب، بیش از ۳۰۰ ویژگی مختص امام حسین (ع) را در ۳۰ بخش آورده است. جلد اول آن ۱۲ بخش دارد و ۱۸ بخش باقیمانده در جلد دوم در دسترس نیست سید جعفر حسینی همراه با نشر اعتصام، سیدمحمدحسین شهرستانی نیز همراه با موسسه مطبوعاتی دار الکتاب (عنوان این ترجمه اشک روان بر امیر کاروان است) و علی کرمی همراه با نشر حاذق (عنوان این ترجمه ویژگی‌های امام حسین (ع) نیز ترجمه خود از این کتاب را ارائه داده‌اند.

بیان ۳۰۰ ویژگی مختص امام حسین (ع)

«خصائص الحسین و مزایا المظلوم» به «الخصائص الحسینیه» هم شهرت دارد. شوشتری در این کتاب، بیش از ۳۰۰ ویژگی مختص امام حسین (ع) را در ۳۰ بخش آورده است. جلد اول آن ۱۲ بخش دارد و ۱۸ بخش باقیمانده در جلد دوم در دسترس نیست. ویژگی‌های امام حسین (ع) از جمله در عوامل وجود، جایگاه‌های شهود از آغاز تا پایان آفرینش، هنگام ولادت و شهادت، روز رستاخیز و پس از آن، تبیین برخی از کرامات و معجزات آن حضرت، از جمله مطالبی است که در این کتاب با استفاده از احادیث و اسناد صحیح به طور تفصیلی به آن پرداخته شده است. نویسنده با بیان این ویژگی‌ها تفاوت امام حسین علیه السلام با پیامبر (ص) و دیگر پیشوایان را بررسی کرده است.

شوشتری در این کتاب، امام حسین (ع) را مأمور به دو جهاد دانسته است: جهاد عام به قصد پیروزی بر دشمن و جهاد خاص برای شهادت خودش که وقتی از یار و یاور کافی مأیوس شد، دانست که جهاد از وی ساقط شده و تکلیفش جهاد خاص است. به باور آیت‌الله شوشتری حضرت سیدالشهدا (ع) دو تکلیف داشت: نخست پذیرش مرگ و دیگری تکلیف ظاهری که رفتن به کوفه بوده است.

علامه شوشتری تمام تلاش خود را به کار گرفته تا تمام زوایای شخصیتی امام حسین (ع) و تمام زوایای مربوط به قیام و همچنین زیارت بارگاه آن حضرت را در کتاب خود مطرح کند. به عبارتی کتاب برای شروع مطالعه پیرامون حضرت سیدالشهدا (ع) بهترین منبع است. «ذکر مصائب جانسوز حضرت امام حسین (ع)»، «در ذکر خصوصیات امام حسین (ع) در عوالم وجود تا انقضاء روز جزاء و مقاصد هفتگانۀ آن»، «در خصوصیت محل آن حضرت بعد از ولادتش»، «خصوصیت محل آن حضرت بعد از شهادت»، «در خصوصیات حمیده و اخلاق پسندیدۀ امام حسین»، «صفات شجاعت، عبادت و رعایت حقوق»، «حیاء از صفات بازر حسین»، «رقت قلب حسین بر اهل هموم و غموم»، «مدح حسین (ع) در قرآن و حدیث»، «حضرت امام حسین (ع) سبب حزن مؤمنین»، «در خصوصیات عبادات آن حضرت در روز عاشورا»، «در خصوصیت صفات و اخلاق و عبادات آن حضرت در روز عاشورا»، «گریۀ حضرت رسول بر حسین» و… عناوین بخشی از فصول و سرفصل‌های این کتاب است.

بیان احادیث متعدد در ضرورت زیارت سیدالشهدا (ع)

اما مهم‌ترین بخش‌های کتاب به کیفیت زیارت حضرت در روزهای مختلف بویژه در ایام اربعین اختصاص پیدا کرده است. عناوین برخی از فصولی که در این موضوع نوشته شده خود گویای محتوای غنی کتاب است: «در خصوصیات زیارت آن حضرت و ابواب دوازده گانۀ آن»، «صفات خاصه از برای زوار»، «اجرهای مخصوص برای زوار»، «احکام خاص برای زیارت آن حضرت»، «در شروط و آداب شرعیۀ زیارت»، «آثاری که بر ترک زیارت مترتب است»، «در زیارات مخصوص به اوقات»، «الطاف خداوندی نسبت به زیارت آن حضرت» و… علامه شوشتری در این کتاب راه نجات را پیروی از امام حسین (ع) دانسته است. حجم عمده روایاتی که علامه شوشتری در ضرورت زیارت حضرت (ع) می‌دهد نشان دهنده آن است که غفلت از امام حسین و غفلت از زیارت خسران عجیبی به بار می‌آورد و این خسران تاثیر مهمی در زندگی انسان دارد.

در بخشی از این کتاب می‌خوانیم:

«از دیگر ویژگی‌های امام حسین (ع) عزم راسخ و تلاش بسیار او برای رهاندن مردم از کیفر پروردگار بود و از این روی بود که دشوارترین تکلیف‌های الهی را بر دوش کشید تا به جایگاهی رسد که بتواند گناهکاران و شایستگان کیفر الهی را شفاعت کند و من بر آن نیستم که تنها صفت شفاعتگری حسین (ع) را بیان کنم بلکه هدف هم آن است که چگونگی تلاش گسترده آن پیشوای پاک را در این کار بیان کنم. آن سان که آن حضرت پیوسته در تلاش بود که دشمنان خویش را نیز از کیفر الهی وارهاند چنان که در عصر عاشورا چون یکی از لشکریان یزید پیش آمد تا سر مبارک آن حضرت را از تن جدا کند آن حضرت بر روی او لبخندی زد و آنگاه او را موعظه نمود که دست از این کار برکشد.

و آنگاه که امام در می‌یافت که اندرز گنهکار را سود نمی‌دهد و او را به طور کامل از کیفر نمی‌رهاند تلاش می‌کرد که از کیفرش بکاهد همانگونه که در ماجرای هرثمه بن ابی مسلم آمده است که چون دید هرثمه را اندرزی سود نمی‌دهد او را فرمود: از این صحرا دور شو که شهادتگاه ما را نبینی و بانگ (دادخواهی) ما را نشنوی. و همانطور که به زودی خواهد آمد این سخن را به جعفی نیز فرموده بودند.»