کویل‌کار یکی از قسمت‌های مهم خط نورد است که نقش مهمی در فرایند تولید و نورد محصول دارد. این مکانیسم تاکنون از طریق خرید از کشورهای خارجی تأمین می‌شده، اما اکنون با همت و تلاش متخصصان داخلی، دانش فنی ساخت این تجهیز حاصل شده و مراحل آزمایشی را با موفقیت سپری کرده است.
خبرنگار فولاد در پی کسب این موفقیت ارزشمند، با برخی دست‌اندرکاران بومی‌سازی این تجهیز استراتژیک گفت‌وگو کرده است. ماحصل این گفت‌وگوها را در ادامه می‌خوانید:

مهدی ناظم‌الرعایا، رئیس نورد
مکانیسم کویل‌کار، کلاف تولیدشده توسط کویلر را از محوطه کویلرها به محل واکینگ‌بیم‌ها منتقل می‌کند. با توجه به شرایط آب‌ریزی مداوم، حرارت حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ درجه سانتی‌گراد کلاف‌ها و ضربات انتهای کلاف به رولیک‌های این مجموعه، لازم است طراحی و ساخت تجهیزات مختلفی مانند استراکچر، رولیک‌ها، گیربکس و سیلندر هیدرولیک و پنوماتیک و برخی تجهیزات دیگر آن با دقت زیادی انجام شود. این فعالیت مهم با تشکیل کارگروهی از قسمت‌های مختلف تعمیرات نورد، دفتر فنی تعمیرات و بومی‌سازی رقم خورد و خوشبختانه پس از دو سال، با پیگیری‌ها و بازرسی‌های منظم و مدون، موفق به بومی‌سازی، مونتاژ و به‌کارگیری آن در کویلر نورد گرم مجتمع فولاد سبا شدیم.

مهدی کاردان، سرپرست تعمیرات نورد
در واحد نورد مجتمع فولاد سبا، جهت تبدیل کویل از ورق تولیدشده، دو کلاف‌پیچ وجود دارد که هرکدام دارای تجهیز کویل‌کار مجزاست. وظیفه کویل‌کار در انتهای کلاف‌پیچی، نگهداری وزن کویل و پس از اتمام کلاف‌پیچی، انتقال کلاف به بستر و مکانیسم جابه‌جایی کلاف جلوی هر کویلر است.
تجهیز فوق تا کنون به‌دلیل نبود توانایی ساخت داخلی، از طریق خرید از خارج تأمین می‌گردید؛ اما با توجه به حساسیت آن در فرایند تولید، تحریم‌ها و زمان‌بر بودن تأمین، تصمیم بر آن شد که از توان تولیدکنندگان داخلی جهت بومی‌سازی استفاده شود. در ساخت این تجهیز ۲۱ تنی مجموعه‌ای از قطعات مکانیکی و هیدرولیکی، شامل بدنه اصلی، رولیک، گیربکس، سیلندر هیدرولیک و پنوماتیک، هیدروموتور و سیستم روانکاری استفاده شده است و عملیات انتقال کلاف همراه با حرکت عمودی رولیک‌ها و طولی بدنه اصلی انجام می‌گردد.

قاسم طاهری، کارشناس تعمیرات مکانیک و هیدرولیک نورد
با توجه به مشکلات یادشده جهت تأمین تجهیز فوق، موضوع بومی‌سازی آن توسط ناحیه، دفتر فنی تعمیرات و واحد بومی‌سازی در دستور کار قرار گرفت و پس از برگزاری جلسات مربوطه، واحد بومی‌سازی با انتخاب تولیدکننده مناسب و توانمند، مراحل مختلف تهیه مدارک و نقشه‌ها و تائیدات آن را انجام داد و در نهایت کویل‌کار بومی‌سازی‌شده، پس از ساخت، در کلاف‌پیچ شماره دو نصب و تحت تست گرم قرار گرفت. خوشبختانه این تجهیز تا کنون مراحل آزمایشی را با موفقیت پشت سر گذاشته و بدون مشکل در حال کار است و عملکرد قابل قبولی دارد.

سعید سالاری، فورمن مکانیک تعمیرات نورد سبا
با تکمیل ساخت کویل‌کار، مرحله آماده‌سازی و کنترل قبل از نصب با موفقیت انجام شد و نصب تجهیز در قسمت مربوطه در خط نورد بدون مشکل صورت گرفت. نهایتاً پس از تست‌های مربوطه، مرحله تست گرم با موفقیت انجام شد. با اجرای این پروژه، با توجه به هزینه ساخت کم نسبت به خرید تجهیز مشابه خارجی، از خروج ارز از کشور جلوگیری شد و موجبات اعتماد به شرکت‌های دانش‌بنیان و سازنده داخلی و رشد و بالندگی آن‌ها فراهم گردید. بدین ترتیب، نام کشورمان در فهرست تولیدکنندگان این تجهیز که از تجهیزات اصلی خطوط نورد است، قرار گرفت.

حمید قاسمی، تکنسین برنامه‌ریزی و کنترل و نگهداری و تعمیرات
در این فرایند همچنین تمامی قطعات مرتبط ازجمله سیلندرهای هیدرولیک با برند Parker، گیربکس‌ها با برند Brevini و برخی تجهیزات دیگر نیز بومی‌سازی شد. تست عملکردی تمامی موارد ذکرشده موفقیت‌آمیز بوده و اکنون می‌توان آن‌ها را از با صرف هزینه‌های کمتر و در مدت‌زمان کوتاه‌تر از شرکت‌های توانمند داخلی تأمین کرد.
همچنین طی فرایند بومی‌سازی، پس از بررسی‌ها و تحقیقات علمی، بهبودهایی ازجمله تغییرات متریال و تغییر در سیستم روانکاری جهت بهبود عملکرد قطعات لحاظ شد که پس از تست گرم در شرایط کاری مشابه، نسبت به تجهیزات خارجی، نتیجه رضایت‌بخش بوده است.

رسول جمشیدی، کارشناس بومی‌سازی مواد و قطعات و تجهیزات
بومی‌سازی این تجهیز با همکاری واحد تعمیرات نورد گرم مجتمع فولاد سبا، دفتر فنی تعمیرات و واحد خرید و با همکاری شرکت تامکار با موفقیت انجام شد. ساخت این تجهیز که در ابتدا با چالش‌های فراوانی همراه بود، از ۱۹ تیر سال ۹۸ آغاز شد. در ادامه با برگزاری جلسات متعدد با سازنده و نمایندگان ناحیه و تبادل نظرات و اطلاعات فنی، در نهایت نقشه‌های ساخت، پس از بهینه‌سازی‌های نهایی، تکمیل و فرایند ساخت شروع گردید. پس از آن، با توجه به ساخت قطعات زیرمجموعه و خرید قطعات کاتالوگ آیتم، فرایند مونتاژ توسط سازنده با نظارت کارشناسان تعمیرات ناحیه نورد گرم فولاد سبا ادامه یافت و در نهایت، تجهیز پس از بومی‌سازی، برای تست عملکردی گرم به فولاد سبا ارسال گردید. پس از بررسی‌های نهایی توسط ناحیه و انجام اصلاحات جزئی توسط سازنده، تجهیز مذکور با موفقیت تست عملکردی گرم را پشت سر گذاشت.

محمدرضا برکتین، مدیرعامل شرکت تامکار
پس از بررسی‌های تیم بومی‌سازی فولاد مبارکه جهت ساخت کویل‌کار، این شرکت به‌عنوان یکی از پیمانکاران باسابقه صنعت فولاد و به‌خصوص فولاد مبارکه، به دلیل داشتن سرمایه‌های ارزشمند انسانی و توان فنی بالا به‌عنوان سازنده این تجهیز پیچیده برگزیده شد.
وظیفه این دستگاه همان‌گونه که اشاره شد، خارج کردن کلاف پیچیده‌شده از مسیر اصلی خط نورد و آزادسازی دستگاه دان‌کویلر برای پیچیدن کلاف بعدی است. بدین صورت که رولیک‌های کویل‌کار به‌وسیله سیلندر هیدرولیک زیر کویل قرار می‌گیرد و سپس به‌وسیله انتقال حرکت از هیدروموتور و گیربکس به چرخ‌دنده شانه‌ای، روی ریل حرکت می‌کند و کویل پیچیده‌شده را به خارج از مسیر خط نورد منتقل می‌سازد.
اجزای کویل‌کار عبارت‌اند از: بدنه اصلی خارجی، بدنه اصلی داخلی، سیلندرجک، بلوک هیدرولیک، گیربکس، موتور، چرخ‌دنده، دنده شانه‌ای (رک)، بیرینگ‌ها، یاتاقان‌ها و چرخ.
سیلندر هیدرولیکی این تجهیز توسط مهندسان شرکت تامکار از روی یک نمونه خارجی از طریق مهندسی معکوس ساخته شد. در فرایند ساخت این تجهیز عملیات فلزکاری، ماشین‌کاری، ریخته‌گری، تنش‌گیری، مونتاژ نهایی و درنهایت رنگ و سند پلاست انجام گرفت.
شرکت فولاد مبارکه به‌عنوان کارفرما به‌منظور تقویت بنیه فنی و علمی همواره از شرکت‌های صنعتی حمایت کرده و گروه صنعتی تامکار تاکنون در ساخت بسیاری از پروژه‌های گروه فولاد مبارکه ازجمله ساخت دو مگامدول واحد احیا مستقیم شهید خرازی، توسعه واحد فولادسازی از ۵٫۴ به ۷٫۲ میلیون تن و طرح افزایش ظرفیت فولادسازی و نورد پیوسته فولاد سبا از ۷۰۰ هزار تن به بیش از ۱٫۶ میلیون تن مشارکت داشته است.
در خاتمه مهدی ناظم‌الرعایا رئیس خط نورد فولاد سبا از تمامی همکارانی که در ساخت این تجهیز بزرگ و مهم تلاش کردند، تشکر کرد.