بخش معدن و صنایع معدنی و فلزی، به عنوان صنعت مادر و تامین‌کننده مواد اولیه اغلب فعالیت‌های اقتصادی، از اهمیت و جایگاه استراتژیکی در رشد اقتصادی جهان برخوردار است. در این بین، بهره‌مندی ایران از مزیت‌هایی مانند ذخایر معدنی گسترده و متنوع و منابع فراوان انرژی، فرصت مناسبی را برای سرمایه‌گذاری و توسعه بخش صنایع معدنی و فلزی و نقش‌آفرینی هرچه ‌بیشتر ایران در بازارهای جهانی محصولات معدنی و نیمه‌ساخته ایجاد می‌کند.

در همین راستا، بر اساس سیاست‌گذاری دولت و با هدف تعامل بیشتر میان بخش خصوصی و دولتی، ۴۸ طرح پیشران اقتصادی در ۱۳ استان و ۲۷ شهرستان کشور در دستور کار قرار گرفت تا به این ترتیب بازیگران حوزه صنعت و معدن بتوانند نقش پررنگ‌تری را در اجرای پروژه‌های توسعه‌ای ایفا کنند؛ طرح‌هایی که از آن‌ها به عنوان موتور پیشرفت ایران یاد می‌شود. از آنجایی که سیاست‌گذاری حاکم بر اجرای این پروژه‌ها، افزایش تعامل بنگاه‌های اقتصادی بزرگ کشور با دولت بوده است، در انتخاب بنگاه‌های مجری طرح‌ها به عواملی نظیر مدل مدیریتی شرکت‌ها، ترکیب سهام‌داران، شیوه‌ تقسیم سود و پورتفوی سرمایه‌گذاری شرکت‌ها مورد توجه قرار گرفته است. بر همین اساس شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات به عنوان یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های سرمایه‌گذاری کشور، یکی از مجریان پروژه پیشران اقتصادی کشور انتخاب شده است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که اغلب پروژه‌های شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات در زنجیره فولاد و در راستای رفع چالش‌های گلوگاهی این بخش تعریف شده‌اند. برخی پروژه‌های در دستور کار این شرکت مانند بهره‌برداری از معدن مس جانجا که بعداً به طرح‌های چهل‌وهشتگانه اضافه شد، همگام با آن‌ها پیش می‌روند. شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات در مجموع مسئولیت اجرای هفت پروژه اصلی از ۴۸ پروژه پیشران اقتصادی را بر عهده دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به افزایش ظرفیت ۳۶۰ مگاواتی نیروگاه سیکل ترکیبی سمنان (دو مدول ۱۸۰ مگاواتی) و سرمایه‌گذاری برای ایجاد ظرفیت تولید سالانه پنج میلیون تن واحدهای احیای مستقیم و ۱٫۶ میلیون تن تولید شمش فولادی در کشور اشاره کرد. بهره‌برداری از هر یک از این پروژه‌ها با سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی برای تامین مالی و فراهم ساختن زیرساخت‌های لازم انجام خواهد شد.

پروژه‌های «ومعادن» در آستانه بهره‌برداری

طی دو سال گذشته، تامین انرژی برق یکی از مهم‌ترین گلوگاه‌های عملکرد صنایع فولادی کشور بوده است و به سبب قطعی برق در تابستان، بسیاری از واحدهای فولادسازی موفق به اجرای کامل برنامه‌های هدف‌گذاری شده خود نشده‌اند. در همین راستا شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات از طریق شرکت تولید و توسعه پویا انرژی نگین سبز خاورمیانه، اقدام به سرمایه‌گذاری در پروژه نیروگاه گازی سمنان کرده است تا از این طریق گامی در جهت رفع چالش‌های صنایع فولادی برداشته باشد. دو واحد گازی این نیروگاه که هر یک دارای ظرفیت ۱۸۳ مگاوات هستند، اولین پروژه در شرف افتتاح شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات در میان طرح‌های پیشران اقتصادی به شمار می‌آیند که میزان سرمایه‌گذاری صورت گرفته در آن تقریباً ۸۰ میلیون یورو است. گفتنی است هم‌اکنون پروژه نیروگاه خورشیدی ۱۰ مگاواتی این شرکت در سمنان که خارج از طرح پیشرانان پیشرفت ایران بوده، در حال اجرا است.

بخش عمده پروژه‌های شرکت توسعه معادن و فلزات در حوزه صنعت فولاد و تکمیل زنجیره ارزش تعریف شده‌اند و این طرح‌ها در اقصی نقاط کشور، در مراحل مختلف اجرا قرار دارند.

یکی از پروژه‌های پیشران اقتصادی این شرکت در زنجیره فولاد، شرکت آهن و فولاد الماس آرتاویل در استان اردبیل است که اجرای آن از اواخر سال ۱۴۰۰ با سرمایه‌گذاری ۶۰ هزار میلیارد ریال آغاز شد. در این طرح که تاکنون بیش از ۳۰ درصد پیشرفت (واقعی تجمعی) داشته است، احداث ظرفیت تولید سالانه یک میلیون و ۱۰۰ هزار تن آهن‌ اسفنجی پیش‌بینی شده است. از آنجایی که خرید ماشین‌آلات و تجهیزات پروژه آهن و فولاد الماس آرتاویل قبل از سال ۲۰۲۱ (حتی زودتر از زمان مبادله قرارداد) آغاز شد، افزایش قیمت کامودیتی‌ها و جنگ روسیه و اوکراین مشکلی برای اجرای این قرارداد ایجاد نکرد. پیش‌بینی می‌شود پروژه آهن و فولاد الماس آرتاویل تا سال ۱۴۰۳ به بهره‌برداری برسد و به صورت مستقیم برای ۲۷۵ نفر شغل ایجاد کند. شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات با ۴۰ درصد سهم بزرگ‌‍ترین سهام‌دار شرکت آهن و فولاد الماس آرتاویل است و دو شرکت بین‌المللی مهندسی ایران (ایریتک) و معدنی و صنعتی چادرملو نیز هر یک با سهم ۳۰ درصدی دیگر سهام‌داران این پروژه محسوب می‌شوند.

فولاد اقلید پارس در استان فارس و مجتمع صنایع آهن و فولاد سرمد ابرکوه در استان یزد نیز از دیگر پروژه‌های شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات در راستای تکمیل زنجیره فولاد به شمار می‌آیند که هر یک از این پروژه‌ها ظرفیت تولید سالانه یک میلیون و ۱۰۰ هزار تن آهن‌ اسفنجی را دارند. پیش‌بینی می‌شود که با توجه به پیشرفت‌های حاصل‌ شده در اجرای پروژه فولاد اقلید پارس، این طرح تا سال ۱۴۰۴ در مدار تولید قرار بگیرد.

تکمیل زنجیره ارزش در کردستان

در حال حاضر هلدینگ سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات با نگاهی همه‌جانبه به توسعه صنایع معدنی و فلزی کشور، اولویت اول خود را توسعه معادن و انجام پروژه‌های اکتشافی قرار داده است. در این راستا شرکت توسعه معدنی و صنعتی صبانور از شرکت‌های زیرمجموعه این هلدینگ، چهار معدن اصلی در اختیار دارد. این شرکت اکتشافات معدنی را به شکل جدی دنبال می‌کند تا روند پیشبرد اهداف هلدینگ خود را تسریع کند. شرکت توسعه معدنی و صنعتی صبانور از عمده سهام‌داران عمده شرکت صبا امید غرب خاورمیانه به شمار می‌آید. این شرکت نیز یکی دیگر از پروژه‌های پیشران اقتصادی شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات محسوب می‌شود که اجرای آن در دو فاز در دستور کار قرار گرفته است. در فاز اول پروژه شرکت صبا امید غرب خاورمیانه، عملیات اجرای واحد گندله‌سازی با ظرفیت تولید سالانه ۹۲۰ هزار تن در دستور کار قرار گرفته است. پس از آماده‌سازی شرایط لازم برای اجرای فاز دوم، ظرفیت تولید این واحد گندله‌سازی به دو میلیون تن در سال ارتقا می‌یابد. این پروژه با ایجاد اشتغال برای بیش از ۷۰۰ نفر صورت مستقیم و غیرمستقیم، از جمله پروژه‎‌های تکمیل‌کننده زنجیره ارزش در استان کردستان به شمار می‌آید. پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که پروژه صبا امید غرب خاورمیانه تا پایان سال ۱۴۰۴ آماده بهره‌برداری خواهد بود.

با توجه به اینکه کردستان یکی از استان‌های با پتانسیل بالای معدنی در کشور محسوب می‌شود، هلدینگ سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات پروژه‌های پیشران توسعه‌ در این استان را محدود به حلقه‌‎های نخست زنجیره نکرده است. در همین راستا و به منظور تکمیل زنجیره ارزش، عملیات اجرایی کارخانه آهن‌ اسفنجی بیجار با ظرفیت تولید سالانه یک میلیون و ۶۰۰ هزار تن کلید خورده و بر اساس برنامه‌ریزی‌های انجام‌‌ شده، این پروژه در سال ۱۴۰۴ آماده بهره‌برداری است. تامین مالی طرح آهن‌ اسفنجی بیجار از ناحیه افزایش سرمایه بوده است و در این واحد، از فناوری پرد برای تولید آهن‌ اسفنجی استفاده خواهد شد. با توجه به معضلات فعلی برخی واحدهای صنعتی کشور در حوزه زیرساخت حمل‌ونقل، محل احداث کارخانه در چهار کیلومتری راه‌آهن سراسری تهران-سنندج-همدان تعریف شده است تا به این ترتیب واحد احیای مستقیم بیجار به سهولت به زیرساخت‌ حمل ریلی دسترسی داشته باشد.

هدف از احداث کارخانه آهن‌ اسفنجی بیجار، تامین خوراک شرکت صنایع فولاد قروه کردستان است. این شرکت ظرفیت تولید سالانه یک میلیون تن شمش فولادی و نورد پیوسته ورق گرم فولادی را دارد و اجرای شرکت صنایع فولاد قروه تاکنون ۱۲٫۱۶ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است. بر اساس برنامه‌ریزی‌های صورت‌ گرفته، شرکت صنایع فولاد قروه کردستان تا سال ۱۴۰۵ وارد مدار تولید خواهد شد. دو پروژه‌ مذکور که به دنبال یکدیگر تعریف شده‌اند، به نوعی تکمیل‌کننده زنجیره فولاد در غرب کشور خواهند بود و راه‌‎اندازی آن‌ها در مجموع اشتغال‌زایی مستقیم برای بیش از یک هزار و ۵۰۰ نفر در منطقه را به همراه دارد.

کلیه پروژه‌های پیشران اقتصادی شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات به گونه‌ای برنامه‌ریزی شده‌اند که نه تنها در راستای اهداف طرح جامع فولاد در برنامه ششم توسعه باشند بلکه اغلب آن‌ها تا پایان سال ۱۴۰۴ وارد مدار تولید شوند. این شرکت سرمایه‌گذاری در تلاش است تا برنامه‌های توسعه‌ای پیشران اقتصادی را بدون وقفه و عقب‌ماندگی در اجرا پیش ببرد. در این راستا، شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات با تامین نقدینگی پروژه‌ها در ماه‌ها و سال‌های آتی اجرای پروژه‌های مذکور را تسریع می‌کند.

منبع: فلزات آنلاین