نسخه‌ی پرتابل ویندوز

ویندوز CE اهمیت زیادی داشت زیرا نسخه‌های دسکتاپ ویندوز که تا حد زیادی به معماری پردازنده‌های x86 اینتل وابسته بودند، برای اجرا در گجت‌های جیبی مناسب نبودند. در نتیجه، ویندوز CE نماینده‌ی پلتفرم کاملا متفاوتی بود و نمی‌توانست برنامه‌های توسعه یافته برای ویندوز ۹۵ یا ویندوز NT را اجرا کند.

مایکروسافت این ویندوز را طوری طراحی کرده بود که انرژی کمی مصرف کند، با حافظه‌های فلش سازگار باشد و بدون نیاز به حافظه‌ی رم زیاد هم کار خود را انجام دهد. مایکروسافت برای رابط کاربری این سیستم‌عامل تصمیم گرفت از رابط کاربری مشابه ویندوز ۹۵ استفاده کند و به همین خاطر از منوی استارت و حتی بازی Solitaire هم بهره می‌برد.

ویندوز CE همراه با گجت‌های پرتابل ساخت‌های شرکت‌هایی مانند NEC و LG به دست کاربران رسید. همچنین بیشتر این گجت‌ها از نسخه‌ی موبایل برنامه‌های آفیس مانند ورد، اکسل و پاورپوینت هم بهره می‌بردند. کاربران برای سینک کردن فایل‌های خود با کامپیوترهای ویندوزی می‌توانستن از کابل سریال RS232 استفاده می‌کردند که بعدا سینک مبتنی بر شبکه هم امکان‌پذیر شد.

برخی فکر می‌کردند CE مخفف Consumer Electronics یا Compact Edition است اما این تفاسیر هیچ‌گاه به‌طور رسمی توسط مایکروسافت تأیید نشد. بر اساس مقاله‌ای که در سال ۱۹۹۸ منتشر شده، مایکروسافت برای پسوند CE تعریف مبهمی را انتخاب کرده و در عین اشاره به مفاهیم مختلف، در نهایت معنی مشخصی ندارد.

منشأ ویندوز CE

در اوایل دهه‌ی ۹۰ میلادی، گروه جدیدی از کامپیوترها به اسم «دستیار دیجیتالی شخصی» (PDA) شکل گرفتند. بیشتر PDA ها از باتری و نمایشگر لمسی سازگار با قلم استایلوس بهره می‌بردند و مبتنی بر حافظه‌ی فلش یا رم بودند.

مانند دیگر ترندهای نوظهور حوزه‌ی کامپیوتر، مایکروسافت نمی‌خواست از قافله عقب بماند. با این حال، پردازنده‌های x86 اینتل که در کامپیوترهای دسکتاپ استفاده می‌شوند، مناسب گجت‌های جیبی نبودند زیرا بیش از حد انرژی مصرف می‌کردند.

بنابراین مایکروسافت شروع به آزمایش راهکارهای بالقوه کرد که از بین آن‌ها می‌توانیم به سیستم‌عامل کاملا جدید سازگار با پردازنده‌های کم‌مصرف اشاره کنیم.

ویندوز CE از یک پروژه با نام مستعار پگاسوس نشأت گرفته شده است. این پروژه در سال ۱۹۹۵ توسط تیمی شامل اعضای پروژه‌های قبلی مایکروسافت در زمینه‌ی سیستم‌عامل‌های موبایل، توسعه یافت. هدف از پروژه‌ی پگاسوس فراهم کردن یک سیستم‌عامل موبایل ۳۲ بیتی با قابلیت چندوظیفگی برای گجت‌های پرتابل بود. از بین شرایط توسعه‌ی این سیستم‌عامل می‌توانیم به سازگاری با چندین معماری پردازنده مانند SH3، MIPS و بعدا ARM اشاره کنیم. همچنین برخلاف بیشتر PDA های آن زمان، مایکروسافت ویندوز CE را برای استفاده همراه با کیبورد QWERTY در نظر گرفته بود.

در نهایت اولین نسخه‌ی ویندوز CE در تاریخ ۱۶ نوامبر ۱۹۹۶ (۲۶ آبان ۱۳۷۵) عرضه شد. NEC MobilePro 200، Compaq PC Companion و LG Electronics HPC اولین گجت‌هایی بودند که با قیمت حدود ۶۵۰ دلاری راهی بازار آمریکا شدند.

این سیستم‌عامل با استقبال یا انتقاد گسترده‌ی رسانه‌ها مواجه نشد ولی برخی کارشناسان ویندوز CE را به‌عنوان شکست مایکروسافت در نظر گرفتند. با این حال، این سیستم‌عامل خیلی زود توانست تعدادی طرفدار پروپاقرص پیدا کند که این موضوع تا حد زیادی به لطف سری گجت‌های Palmtop PC ساخت HP محقق شد.

مایکروسافت به بهبود ویندوز CE ادامه داد و به‌عنوان مثال نسخه‌ی دوم آن از نمایشگرهای رنگی بزرگتر پشتیبانی می‌کرد و از امکانات بهتری در زمینه‌ی شبکه بهره می‌برد. این نسخه مورد استقبال کاربران و منتقدان قرار گرفت.

انفجار برندهای جدید

بعد از چند سال، مایکروسافت استفاده از نام ویندوز CE را کنار گذاشت و در عوض از نام‌هایی مانند Pocket PC 2000 و ویندوز موبایل ۲۰۰۳ استفاده کرد که همگی مبتنی بر هسته‌ی مرکزی ویندوز CE بودند. حتی ویندوز فون ۷ که در سال ۲۰۱۰ ارائه شد، مبتنی بر نسخه‌ی ششم ویندوز CE بود.

روی هم رفته نسخه‌های جدید ویندوز CE طی سال‌های بعدی با چندین نام مختلف ارائه شد که در ادامه می‌توانید تعدادی از این نام‌ها را مشاهده کنید؛

• Pocket PC
• Windows Mobile Classic
• Windows SmartPhone
• Pocket PC Phone Edition
• Windows Mobile Professional
• Windows Automotive
• Windows Phone

در طول ۲۴ سال گذشته، ویندوز CE در محصولات متنوع مانند دستگاه‌های خودپرداز، سیستم‌های سرگرمی خودروها، گجت‌های MP3 پلیر و کنسول بازی سگا Dreamcast استفاده شده است.

در حال حاضر، ویندوز‌ CE‌ رسما به‌عنوان Windows Embedded Compact شناخته می‌شود. آخرین نسخه‌ی آن در سال ۲۰۱۳ منتشر شده و مایکروسافت تا سال ۲۰۲۳ از آن پشتیبانی خواهد کرد. به مرور زمان، سیستم‌عامل‌های XP Embedded، NT Embedded، ویندوز RT و در نهایت نسخه‌ی ARM ویندوز ۱۰ جایگزین آن شده‌اند.

روی هم رفته در حال حاضر ویندوز CE در صنایع مختلف استفاده می‌شود و به نظر می‌رسد تا حداقل یک دهه‌ی آینده هم انجام وظیفه خواهد کرد. روح ویندوز CE در گجت‌های مختلفی حضور دارد و نمی‌توان نقش مهم آن را در حوزه‌های گوناگون کتمان کرد.