سعید باستانی، نماینده سابق مجلس و کارشناس امور اقتصادی در گفت‌وگو با خبرنگار ایبِنا درباره شیوه‌های جلوگیری از رانت و سوءاستفاده از ارز ترجیحی یا همان ۴۲۰۰ تومانی در صورت برنامه ریزی دولت جدید برای ادامه اجرا، گفت: جلوگیری از رانت ارز ترجیحی نیاز به یک شرایط ویژه دارد و چند روش برای این کار وجود دارد که اکثر کشورها آن‌ها را مورد توجه قرار می‌دهند.
وی در ادامه دلایل اختصاص ارز ترجیحی را مورد اشاره قرار داد و بیان کرد: اولین دلیل تخصیص ارز ترجیحی یاری رساندن به تولید و واردات است تا با این روش و توزیع مناسب ارز فوق به دست مصرف کننده برسد و در صورتی که ارز ترجیحی مورد استفاده قرار نگیرد، باید به خانوارهای کم بضاعت، یارانه پرداخت شود. این همان کاری است که در قانون هدفمندی یارانه‌ها صورت گرفت.
این نماینده سابق مجلس در این خصوص چنین توضیح داد: هر دو این روش اکنون در حال اجرا است و روش‌های خوبی هم به حساب می‌آید، اما مسئله مهم شیوه به جا آوردن آن است. به این معنا که در نتیجه این اجرا از یک طرف امتیازات ارز ۴۲۰۰ تومانی به دست مردم نرسیده و از سوی دیگر یارانه بابت یکسری موارد ( آن زمان یارانه انرژی بود) با مشکل روبرو شد.
باستانی با تاکید بر اجرای نامناسب، ابراز کرد: مقدار یارانه‌ای که بابت این موارد پرداخت می‌شود، به اندازه همان چند سال پیش باقی مانده و این خود از ایرادات به حساب می‌آید، این در حالی است که شیوه فوق قابلیت اجرا دارد و نسخه‌ای نیست که تنها ایران پیچیده باشند، سرزمینی مانند آمریکا هم به دهک‌های مشخص یارانه پرداخت می‌کند.
این کارشناس امور اقتصادی در ادامه افزود: همانطور که مورد اشاره قرار دادم در اصل کار ایرادی دیده نمی‌شود، ولی اجرای خوب نیاز به یک سیستم و سامانه مشخص دارد تا به دست مصرف‌کننده واقعی برسد.
وی در خصوص عدم نتیجه درست با وجود سیستم مورد اشاره یادآور شد: در صورتی که به سمت آخر کار یعنی پرداخت یارانه حرکت کنیم، از سر اجبار باید به سراغ کوپن برویم و در این حالت نیاز است به یکسری از سامانه‌های دولتی پرداختی به صورت یارانه یا ۴۲۰۰ تومانی که باید وجود داشته باشد تا افراد با کوپن کالای مورد نظر را با قیمت مصوب تحویل بگیرند. اما اکنون نتیجه ارز ترجیحی که به برخی فعالان اقتصادی اختصاص یافته است، بر اساس برخی آمارها اصلا وارد کشور نشده و بعضی هم اقدام به وارد کردن اقلام عجیب و غریبی کردند.
این نماینده سابق مجلس در ادامه تصریح کرد: ارز ۴۲۰۰ تومانی چنانچه بر فرض در اختیار شخصی به نام باستانی قرار گیرد و به او هم گفته شود که هم واردات انجام دهد و هم در بازار عرضه را عملیاتی سازد، کار به درستی صورت نخواهد گرفت. اقتصاد عرضه و تقاضا بحث درستی است، اما زمانی که در صدد ایجاد انحصار بر می‌آیند و به عمد کالایی ارزان تر را به دست فرد مشخصی می‌رسانند، دیگر عرضه و تقاضا معنا ندارد و هدردادن پول به حساب می‌آید.
باستانی در این خصوص اظهار داشت: بهترین روش اجرا در این زمینه ارائه کوپن است زیرا همزمان با پرداخت ارز ۴۲۰۰ تومانی بر فرض برای گوشت یا برنج، یک قیمت ثابت هم در نظر گرفته خواهد شد تا کالای مورد نظر به دست مصرف کننده با همان بهای تعیین شده، برسد تا گروهی دلال کشور را دچار تورم نکنند.
