به گزارش رویداد جدید به نقل از بانک مرکزی، رئیس کل بانک مرکزی از عملیات روانی گسترده دشمن برای مخدوش کردن سیاست جدید ارزی پرده برداشت و به تبیین مزیت های بازار ارز تجاری پرداخت و ابراز امیدواری کرد نرخ کشف شده در بازار ارز تجاری بر معاملات ارزی کشور غالب ‌شود و در آینده نزدیک علامت دهی بازار غیررسمی و قاچاق کاهش یابد. همچنین اقای فرزین از دستور ویژه رئیس جمهور برای استمرار تامین ارز ترجیحی برای کالاهای اساسی و دارو خبر داد، برنامه اصلاح نظام بانکی ، نهایی شدن برنامه اصلاحات اساسی در بانک آینده، پیش بینی بسته تامین مالی ۲۵۰ همتی برای حمایت از بخش صنعت و کشاورزی، و روند کاهشی نرخ رشد نقدینگی و پایه پولی از دیگر محورهای گفتگوی رئیس کل بانک مرکزی با برنامه گفتگوی ویژه خبری در رسانه ملی بود.

بازنگری در سیاست‌های ارزی

دکتر محمدرضا فرزین با حضور در برنامه گفت وگوی ویژه خبری ضمن تشریح سیاست جدید ارزی بانک مرکزی گفت: از دو سال پیش اتخاذ سیاست‌های جدید در دستور کار بانک مرکزی قرار گرفت و در همین راستا  مرکز مبادله ارز و طلای ایران شکل گرفت و تلاش شد بخشی از نیازهای ارزی کشور در سامانه نیما تأمین شود. براین اساس نرخ‌گذاری در سامانه نیما براساس نرخ بانک مرکزی انجام شد.دکتر فرزین افزود: تأکید قانون برنامه و سایر قوانین بر تشکیل بازاری بود که نرخ ارز در آن براساس عرضه وتقاضا شکل بگیرد و براساس شاخص‌های حاکم بر یک بازار عمل کند؛ چراکه از این منظر نیما یک سامانه بود و کارکردهای یک بازار را نداشت. لذا تلاش‌ برای ایجاد بازار این بازار آغاز شد اما زیرساخت های مرتبط با سامانه موجود نبود و طراحی آن نیز امری دشوار بود. 

ایجاد نخسین بازار ارز حواله در کشور با ایجاد بازار ارز تجاری 

وی با بیان اینکه بازار ارز تجاری نخسین بازار ارز حواله در کشور است، تصریح کرد: این بازار به گونه ای است که ارز تجاری به صورت بازار و در قالب حراج در اختیار متقاضیان قرار می‌ گیرد و پیش از این و در هیچ دوره ای چنین بازاری وجود نداشته است. پیش از این بازار متشکل ارزی وجود داشت که صرفاً بازار مرتبط با اسکناس ارز بود. همچنین از نظر حجم معاملات نیز حجم بازار حواله در سال گذشته ۷۰ میلیارد دلار بود، در حالی که حجم بازار اسکناس حدود دو الی سه میلیارد دلار بود. لذا همانطور که مشخص است اعداد حواله و اسکناس بسیار متفاوت است.‌

دکتر فرزین با بیان اینکه  پیش از ایجاد بازار ارز تجاری ارز در سامانه نیما عرضه می شد و ارز حاصل از صادرات صنایع  پتروشیمی ، پالایشی ها و صنعت فولادی در سامانه نیما عرضه می گردید تصریح کرد: در کنار سامانه نیما، سایر بخش ها نرخ توافقی داشتند و معاملات ارزی خود را انجام می دادند و بخشی دیگری از ارز که در سامانه نیما عرضه نمی‌شد، معاملات به صورت توافقی میان صادرکننده و واردکننده شکل می گرفت . یا برای مثال شرکت های بزرگ از محل صادرات خود نسبت به واردات اقدام می کرد. لذا رویه ارز توافقی در دسترس بود و به واسطه این امر میان افراد  بین افراد نرخی شکل می گرفت اما نرخ آن اعلام نمی‌شد و بازاری وجود نداشت و صرفاً براساس توافق میان طرفین بود.

 رئیس کل بانک مرکزی گفت: برای ایجاد سامانه ارز تجاری باید سیستم حراج و جورسازی (مچینگ )‌در آن طراحی میشد. همچنین از آنجایی که هزینه مبادله ارزهای مختلف اعم از یوآن، یورو و دلار به دلیل سیاست های تحریم متفاوت است، تمام این موارد و ارزها باید در طراحی سامانه مورد اشاره لحاظ می شد.  

کشف قیمت در معاملات آزادانه و توافقی در بازار ارز تجاری وی با بیان اینکه از حدود  چهار ماه پیش  بازار ارز تجاری عملا شکل گرفته است، تصریح کرد: براین اساس به شرکت هایی که پیش از این به صورت توافقی معامله می کردند، پیشنهاد شد که به صورت داوطلبانه به بازار ارز تجاری بپیوندند و نرخ نیز طی ماه های اخیر کشف شده بود . بدین معناکه طی دو الی سه ماه اخیر، نرخ کشف شده در این بازار بین  ۵۸ تا ۶۱ هزار تومان بود و معاملات براساس نرخی توافق می شد انجام می گرفت .دکتر فرزین با اشاره به انجام معاملات طی روزهای اخیر به صورت توافقی در سامانه نیما عنوان کرد: نرخ نیما به عدد ۵۳ هزار و ۵۰۰ تا  ۵۴ هزار تومان رسیده بود و در عین حال تلاش شد تا نرخ ارز سامانه نیما به توافقی نزدیک شود ؛ لذا بانک مرکزی روز پنجشنبه مورخ ۲۲ آذر طی اطلاعیه ای اعلام کرد که از روز شنبه مورخ ۲۴ آذر ماه نرخ سامانه نیما مثل بازار توافقی آزاد اعلام می شود و براساس حراج شکل می‌گیرد.وی در توضیح سیاست ارتباطی اعلام آغاز به کار بازار ارز تجاری و انتقال معاملات نیما به بازار یاد شده، گفت: ترجیح آن بود که در قالب اطلاعیه، نسبت به اطلاع رسانی درباره این امر اقدام شود چراکه ممکن بود بدون اطلاع رسانی قبلی، تعارض منافع به وجود بیاید و بر روی قبمت سهام نیز اثرگذار بگذار. لذا اطلاعیه مذکور در روز پنج شنبه حوالی ساعت ۱۳:۳۰ و پیش از پیاده سازی آن اعلام شد. 

رئیس کل بانک مرکزی با تأکید بر اینکه معاملات در بازار ارز تجاری آزدانه و توافقی است، تصریح کرد: روز شنبه و با آغاز به کار بازار و در نخستین معاملات، نرخ حدود ۵۹ هزار و ۶۰۰ بود. در روز جاری نیز نرخ معاملات حدود ۶۱ هزار و ۲۰۰ تا ۳۰۰ کشف شد ضمن اینکه معاملات نیز کاملاً آزاد بود و افراد می توانستند در هر نرخی نسبت به فروش ارز اقدام و ارز خود را در سامانه عرضه کنند؛ همچنین خریداران نیز نرخ خود را مطرح کردند و در نهایت نرخ ارز توافقی در پایان روز شکل گرفت.

 رئیس کل بانک مرکزی با بیان اینکه هیچ سقف وکفی برای نرخ در بازار ارز تجاری وجود خاطرنشان کرد: برای مثال ممکن است شخصی نرخ ارز خود را  ۸۰ تا ۹۰ هزار تومان بگذارد ولی با این نرخ خریداری وجود ندارد؛ یا فرد دیگری به دنبال آن است که ارز خود را با قیمت ۴۰ هزار بخرد اما فروشنده‌ای برای آن وجود ندارد. لذا در بازار ارز تجاری نرخ براساس سیستم حراج و جورسازی شکل می گیرد.

وی افزود: تقارن آغاز به کار بازار ارز تجاری با تعطیلات هفته جاری موجب شد که بسیاری از شرکت‌ها نتوانند نسبت به عرضه ارز اقدام کنند. هرچند طی روز جاری بسیاری از شرکت‌ها نسبت به عرضه ارز در این سامانه ارز تجاری اقدام کردند و از فردا نیز با توجه به فعالیت کامل نظام بانکی معاملات و عرضه‌ها طبیعتاً بیشتر خواهد شد.

رئیس کل بانک مرکزی ضمن تأکید بر اینکه راه‌اندازی سامانه ارز تجاری اتفاق جدیدی نیست  و صرفاً ارز توافقی که پیش از این نیز وجود داشت به بازار تبدیل شده است، خاطرنشان کرد : تنها تغییر ایجاد شده در این مسیر افزایش نرخ نیما و نزدیک شدن  نرخ آن به بازار ارز توافقی بود. البته این امر به معنای افزایش نرخ ارز از سمت بانک مرکزی در سامانه نیما نبود. چراکه نرخ نیما در حوالی ۵۳ هزار و ۵۰۰ یا ۵۴ هزار تومان بود و اعلام شد که معاملات به صورت توافقی و براساس عرضه و تقاض شکل بگیرد و برهمین اساس نرخ نیز تا حوالی ۵۹ و ۶۰۰ افزایش یافت.

وی ادامه داد: براین اساس از ابتدای هفته جاری قانونی ابلاغی به بانک مرکزی، اجرایی شده است و در حال حاضر یک بازار ارز توافقی ایجاد شده و سامانه نیما به این بازار منتقل شده است  و همانطور که بارها عنوان شده است معاملات در بازار ارز تجاری براساس حراج و نرخ نیز حوالی ۶۳ تا ۶۴ هزار تومان است.

عملیات روانی سازمان‌یافته با هدف اخلال در سیاست‌های جدید ارزی

 دکتر فرزین در ادامه  با اشاره به عملیات روانی برخی رسانه‌ها برای مخدوش کردن برنامه های ارزی بانک مرکزی تصریح کرد: پس از انتشار اطلاعیه بانک مرکزی در ساعت ۱۳:۳۰ روز پنج شنبه مورخ ۲۱ آذر ماه سال جاری ساعت ۲۳ خبر پهپادهای مشکوک از سوی سی ان ان منتشر شد. فردای آن روز شایعاتی درباره مکانیسم ماشه، تهدید نظامی اسرائیل و تهدید ترامپ از سوی وال استریت ژورنال مطرح شد.

وی افزود: انتشار اخبار دروغی مبنی بر کاهش فروش نفت ایران به چین از دیگر جریان سازی انجام شده در این راستا بود و این گونه بیان شد که چینی‌ها ۳۰۰ هزار بشکه کمتر از ایران نفت خریداری کردند که یک دروغ محض است. علاوه براین شایعاتی مطرح شد که چینی ها بعد از این نیز نفت کمتری از ایران خریداری خواهند کرد. تمام این موارد حاکی از آن است که از زمان انتشار اطلاعیه بانک مرکزی با محوریت بازار ارز تجاری هر ۲-۳ ساعت یک بار، خبری منفی منتشر شد و انتشار و گردش اخبار مذکور موجب شد که نرخ بازار غیررسمی افزایش یابد.

 دکتر فرزین  با بیان اینکه این قبیل تهدیدات برنامه ریزی شده، به دنبال اجرای برنامه ها در بازار ارز مسبوق به سابقه بوده است و با عملیات روانی به دنبال خنثی‌سازی اقدامات بانک مرکزی در این زمینه  هستند تاکید کرد : این در حالی است که  تولید نفت کشور و ذخایر ارزی کشور کاهش پیدا نکرده است. در حال حاضر ایران در آمار خرید طلا توسط بانک‌های مرکزی جهان، جزء پنج کشور اول در خرید طلاست و ۲۰ درصد ذخایر ارزی کشور را به طلا تبدیل کردیم و در خزانه بانک مرکزی است و به اعتقاد بنده شاید به دلیل اینکه برخی واقعیات را مطرح نمی شود، دشمن هر دروغی را مطرح می کند و با انتشار شایعات و تبدیل آنها به باور، در تلاشند بازار را بر هم زنند.

دکتر فرزین با بیان اینکه بانک مرکزی یکی از بالاترین ذخایر طلا را براساس نسبت مجموع ذخایر ارزی داراست گفت: برای  آینده نیز نگرانی وجود ندارد چراکه درتولید نفت مشکلی به وجود نیامده است. تولید و سرمایه‌گذاری نفت در حال افزایش است.

رئیس کل بانک مرکزی با اشاره به آمار تامین  ارز مورد نیاز بخش‌های مختلف اقتصادی عنوان کرد: سال گذشته نزدیک به ۶۵ میلیارد دلار در قالب سامانه نیما، ارز توافقی و ارز ترجیحی عرضه شد. تاکنون در سال جاری ۵۱ میلیارد دلار ارز عرضه شده و پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال بیش از ۷۰ میلیارد دلار ارز عرضه خواهد شد که این میزان شش درصد بالاتر از سال گذشته و ناشی از افزایش ذخایر ارزی است. بنابراین در شرایط کنونی  علاوه بر اینکه با ذخایر ارزی‌، ذخایر طلای بیشتری خریداری شده است ، در عین حال ارز مورد نیاز تجارت حدود شش درصد بیشتر از سال گذشته عرضه شد.

دکتر فرزین خاطرنشان کرد : در حال حاضر در تراستی ها به اندازه کافی درهم، دلار و یورو موجود است و هرچند  طی روزهای اخیر حجم معاملات به دلیل تعطیلات در حد انتظار نبود اما در همین شرایط  روز گذشته ۲۲۰ میلیون دلار  ارز در بازار ارز تجای عرضه شد ولی اعتقاد داریم عرضه‌ در این بازار بیشتر می شود و هیچ محدودیتی در این زمینه وجود ندارد.

مزیت‌های بازار ارز تجاری

دکتر فرزین با اشاره به مزیت‌های سامانه ارز تجاری گفت: اولین مزیت بازار مذکور این است که معاملات به صورت حراج و در قالب سیستم جورسازی انجام می شود و به این ترتیب از کوتاژفروشی و خالی‌فروشی جلوگیری می شود چراکه در این بازار، بانکها به عنوان  کارگزار واردکننده و صادرکننده حضور دارند و لذا  امکان خالی‌فروش وجود ندارد. متأسفانه پدیده خالی فروش در مسأله مرتبط با چای دبش وجود داشت که دیگر به واسطه این سامانه چنین امری ممکن نیست. 

به گفته رئیس کل بانک مرکزی، امکان تسویه ریالی و ارزی از طریق دو بانک به صورت همزمان، کاهش هزینه جست‌وجود به دلیل وجود سیستم جورسازی (مچینگ) و شکل گیری قیمت براساس مکانیسم عرض و تقاضا و دستوری نبودن نرخ از جمله مزیت های بازار ارز تجاری است.

وی تأکید کرد: نرخ کشف شده در بازار ارز تجاری بر معاملات ارزی کشور غالب می‌شود و امیدواریم که در آینده نزدیک علامت دهی بازار غیررسمی و قاچاق کاهش یابد. 

دستور رئیس جمهور درباره ارز ترجیحی و در حمایت از معیشت مردم

عالی ترین مقام بانک مرکزی با اشاره به دستور رئیس جمهور برای حمایت از معیشت مردم مبنی بر تامین  ارز ۲۸۵۰۰ تومانی برای تامین کالاهای اساسی و دارو در سالجاری  گفت: حدود یک ماه ونیم پیش عنوان شد که میزان ارز ۲۸۵۰۰ تومانی  کاهش یابد چراکه براساس برآوردها امسال ۱۵ میلیارد دلار برای کالاهای اساسی و دارو ارز ۲۸۵۰۰ تومانی باید پرداخت می شد و  طبق برنامه ریزی‌ها مقرر شده بود حدود ۱۱٫۵ میلیارد دلار به کالاهاسی اساسی و ۳٫۵ میلیارد دلار به دارو اختصاص یابد. اما بعدتر، بحثی مطرح شد که به دلیل کسری بودجه دولت، رقم ۱۵ میلیارد دلار به ۱۲ میلیارد دلار کاهش یابد تا دولت مابقی یا همان ۳ میلیارد دلار را در سامانه نیما به فروش برساند و دولت بخشی از ریال خود را به جهت کسری بودجه تأمین کند. 

نرخ رشد نقدینگی۲۸٫۱ درصد

دکتر فرزین در بخش دیگری از این گفتگو با اشاره به اخرین وضعیت امار نقدینگی و پایه پولی گفت: در سال گذشته هدف‌گذاری بانک مرکزی برای نرخ رشد نقدینگی کاهش این نرخ  به  ۲۵ درصد بود که خوشبختانه تا پایان سال این متغیر به ۲۴.۳ درصد رسید و بانک مرکزی توانست به هدف‌تعیین شده و حتی اندکی کمتر برسد  همچنین با برنامه ریزی انجام شده رشد پول کنترل شد هرچند  نباید زیاد جلو رشد پول را گرفت، چون ممکن است انسداد پولی ایجاد شود و تعیین این میزان و تنظیم آن به شرایط اقتصادی کشور بستگی دارد.

وی افزود: در سال جاری نیز نرخ رشد نقدینگی را در کانال ۲۵ درصد حفظ خواهد شد، اما طی ۵-۶ ماه اخیر به دلیل شوک‌های مختلف و غیرقابل پیش بینی، نرخ رشد نقدینگی محقق نشد، همچنین برای جلوگیری از انسداد پولی و به دلیل اینکه بخش‌هایی مشکل نقدینگی داشتند، محدود نرخ رشد نقدینگی را کاهش داده شد. به طوری که تا یک ماه پیش نرخ رشد نقدینگی به ۲۸.۶ درصد رسید. البته بانک مرکزی مجدداً با عملیات بازار باز، نرخ رشد نقدینگی را کاهش داد و امروز این رقم به ۲۸.۱ درصد کاهش یافته است. 

رئیس کل بانک مرکزی تصریح کرد: نرخ رشد پایه پولی که طی سال‌های گذشته معمولاً بیش از ۴۰ درصد بود در حال حاضر این نرخ به ۲۰.۴یا ۲۰٫۵ درصد کاهش یافته است، بنابراین بانک مرکزی بر پول مسلط شده و نگرانی در این زمینه ندارد. البته بانک مرکزی در تلاش است انسداد پولی به وجود نیاید، به همین دلیل نیز برای این که صنعت دچار مشکل نشود، در قالب بسته ۲۵۰ همتی به صنایع کمک‌هایی می‌شود که از این رقم، ۲۰۰ همت برای صنعت، ۵۰ همت برای کشاورزی است و برای صنعت نفت نیز بسته‌های ریالی و ارزی تعریف شده است.

 دکتر فرزین در پایان تأکید کرد: امیدواریم با همکاری تجار، فعالان اقتصادی و بانک‌ها برنامه‌هایمان را در حوزه ارزی و ریالی به خوبی اجرا کنیم. بانک مرکزی نگران آینده نیست. افرادی که فضای روانی جامعه را بر هم می‌زنند و دائماً در بازار اضطراب به وجود می‌آورند بدانند که بانک مرکزی با اقتدار کامل سیاست‌های خود را به ویژه در زمینه سیاست‌های ارزی‌ پیش خواهد برد و در جای هیچ نگرانی وجود ندارد.